Zrównoważony rozwój jest kluczowym tematem dla wielu gmin. Coraz więcej samorządów lokalnych chce pokazać, że aktywnie przyczyniają się do lepszego świata i dlatego wybierają jasne ramy: Cele Zrównoważonego Rozwoju (SDGs), znane również jako Cele Globalne.

Te siedemnaście celów, ustanowionych przez Organizację Narodów Zjednoczonych, tworzy globalny program na rzecz sprawiedliwej, zdrowej i zrównoważonej przyszłości.

W Holandii ponad sto gmin oficjalnie dołączyło do Global Goals Municipalities. Jest to rozwijająca się sieć, która wprowadza w życie cele zrównoważonego rozwoju dla gmin poprzez lokalną politykę i działania. Ale co to właściwie oznacza? Czy jest to głównie symboliczny gest, czy prawdziwy krok w kierunku zrównoważonego rozwoju?

W tym artykule przedstawiamy genezę celów zrównoważonego rozwoju, proces stawania się gminą realizującą cele globalne, inspirujące przykłady oraz sposób, w jaki gminy mogą skonkretyzować te cele w swojej polityce.

Od milenijnych celów rozwoju do celów zrównoważonego rozwoju

W 2000 roku wprowadzono Milenijne Cele Rozwoju (MDG) - osiem globalnych celów mających na celu zmniejszenie ubóstwa i poprawę edukacji, opieki zdrowotnej i współpracy międzynarodowej.

Cele te obowiązywały do 2015 roku i stanowiły pierwszą światową agendę rozwoju.

Kiedy stało się jasne, że wiele wyzwań wykracza poza same kraje rozwijające się, pojawiła się potrzeba stworzenia nowych, bardziej kompleksowych ram. W 2015 roku Cele Milenijne zostały zastąpione Celami Zrównoważonego Rozwoju (SDG) - siedemnastoma konkretnymi celami zrównoważonego rozwoju, które mają zastosowanie do wszystkich krajów.

Holenderskie gminy również przyłączyły się do tych globalnych ambicji - najpierw jako gminy milenijne, a później jako gminy Global Goals.

Obecnie 141 z 355 holenderskich gmin jest oficjalnie częścią tego ruchu. Pełną mapę gmin uczestniczących w Global Goals można zobaczyć na stronie internetowej VNG (Stowarzyszenia Gmin Holenderskich).

Co to znaczy być gminą realizującą cele globalne?

Gminy, które chcą dołączyć do kampanii Gemeenten4GlobalGoals prowadzonej przez VNG, robią to całkowicie dobrowolnie. Nie ma żadnych formalnych zobowiązań ani wymogów prawnych.

Rezolucja rady nie jest obowiązkowa, choć może pomóc zademonstrować zaangażowanie i zapewnić wsparcie polityczne.

Kluczową kwestią jest to, że gmina aktywnie wykorzystuje cele zrównoważonego rozwoju dla gmin jako źródło inspiracji i wskazówek dla polityk, projektów i komunikacji.

W praktyce oznacza to:

• Uwidocznienie celów zrównoważonego rozwoju w komunikacji i współpracy z obywatelami i partnerami.
• Powiązanie decyzji politycznych z odpowiednimi Cele zrównoważonego rozwoju.
• Mierzenie i raportowanie postępów, na przykład za pomocą tablicy SDG VNG.
• Łączenie projektów, inicjatyw i partnerstw z tematami SDG.

Takie podejście skutkuje rozpoznawalną i spójną strategią zrównoważonego rozwoju, która pasuje do unikalnej tożsamości i priorytetów gminy.

Praktyczne przykłady realizacji celów zrównoważonego rozwoju

Dobrym przykładem jest gmina Dronten, która była już aktywna jako gmina milenijna.

Dronten świadomie skupiło się na dwóch celach: zrównoważonym środowisku życia oraz uczciwym handlu i współpracy. Wybierając ograniczony i osiągalny cel, gmina była w stanie osiągnąć rzeczywiste wyniki i utrzymać tempo.

Inne gminy przyjmują szersze podejście. Na przykład gmina Oss zintegrowała wszystkie 17 celów zrównoważonego rozwoju na swojej stronie internetowej i powiązała je z różnymi obszarami polityki. Dla każdego celu gmina podkreśla projekty i inicjatywy przyczyniające się do jego realizacji.

Te różnorodne podejścia pokazują, że nie ma jednego uniwersalnego modelu. Każda gmina może zdecydować, w jaki sposób zastosować cele zrównoważonego rozwoju dla gmin, w zależności od jej wielkości, ambicji i lokalnego kontekstu.

Do czego zobowiązane są gminy?

Formalnie gminy nie są zobowiązane do pracy nad celami zrównoważonego rozwoju. Uczestnictwo w sieci gmin realizujących cele globalne jest dobrowolne. Nie istnieją żadne wytyczne prawne ani mechanizmy kontroli.

Gminy zachęca się jednak do określenia, w jaki sposób będą konkretnie angażować się w realizację celów zrównoważonego rozwoju dla gmin. Zaczyna się to od skupienia: wyboru ograniczonej liczby celów, które są zgodne z lokalnymi realiami i wyzwaniami społecznymi.

W 2024 r. Koalicja Chętnych opublikowała Wytyczne dotyczące sprawozdawczości gmin w zakresie zrównoważonego rozwoju. Wskazówki tam zawarte są również przydatne przy integrowaniu celów zrównoważonego rozwoju na szczeblu gminnym.

Jednym z ważnych zaleceń jest określenie koncentracji w oparciu o istotność: na które tematy gmina ma rzeczywisty wpływ i gdzie są najbardziej znaczące zagrożenia lub możliwości?

Praktyczną metodą jest przeprowadzenie podwójnej analizy istotności - określenie, które tematy mają największe znaczenie dla społeczeństwa i gdzie gmina ma bezpośredni wpływ.

Proces ten zwiększa wgląd, buduje wsparcie w organizacji miejskiej i pomaga sformułować konkretne, wymierne cele.

Na przykład gmina rolnicza może skupić się na żywności, glebie i jakości wody, podczas gdy gmina miejska może nadać priorytet włączeniu społecznemu, zdrowiu i zrównoważonej mobilności.

Gdy istotność jest jasna, można zdefiniować mierzalne cele i wskaźniki oraz monitorować postępy w czasie.

Pułapki i czynniki sukcesu

Najczęstsze pułapki

• Utknięcie w ogólnych stwierdzeniach bez konkretnych celów.
• Próba zrobienia zbyt wiele, skutkująca utratą koncentracji i wpływu.
• Brak wsparcia wykonawczego lub administracyjnego.
• Brak wymiernych wyników lub ustrukturyzowanego monitorowania.

Kluczowe czynniki sukcesu

• Cele zrównoważonego rozwoju powinny być konkretne i wymierne, z jasno określonymi celami i harmonogramami.
• Powiązanie priorytetów SDG z istniejącymi procesami politycznymi i budżetami.
• Zaangażuj partnerów, takich jak szkoły, firmy i organizacje społeczne.
• Regularne informowanie o postępach i sukcesach w celu zwiększenia zaangażowania.
• Wykorzystanie SDGs nie tylko jako narzędzia komunikacji, ale jako strategicznego kompasu dla polityki.

Wnioski

Cele zrównoważonego rozwoju dla gmin stanowią inspirujące i szeroko wspierane ramy, które pomagają gminom wdrażać zrównoważony rozwój w ustrukturyzowany sposób.

Jednocześnie ważne jest, aby pamiętać, że bycie gminą Global Goals nie pociąga za sobą żadnych formalnych zobowiązań. Do każdej gminy należy przełożenie celów zrównoważonego rozwoju na konkretne działania i wymierne wyniki.

Najlepsze wyniki osiąga się poprzez skupienie uwagi, pracę w oparciu o istotność i ustalanie jasnych priorytetów. W ten sposób zaangażowanie w SDG staje się nie tylko ładną etykietą, ale namacalnym wkładem w zrównoważoną i gotową na przyszłość gminę.

Chcesz wiedzieć, w jaki sposób Ecocharting może wesprzeć Twoją gminę w integracji ESG i SDG? Obejrzyj webinarium na żądanie już teraz:
Ecocharting w pigułce
👉 Ecocharting.com/nl/on-demand